Raya Schifferle Stoyanova | Раяа Шифферле-Штоянова
Mapping Mongolian Buddhist discourses of social (im)mobilities: Isidanjinvangil, a Mongolian Buddhist intellectual and his “Golden teaching” (Altan surγal) on the eve of the collapse of the Qing Empire
Isidanjinwangjil (1854-1907) is an outstanding Mongolian Buddhist poet and physician at the turn of the 20th century. Building upon the Tibetan - Mongolian gnomic and didactic literary tradition, Isidanjinvangjil’s teaching verses amplified the nature and the scope of the Buddhist moralizing poetry (surγal šilüg). His scathing criticism denounced not only individual behavior, but also burning socio-political issues, especially social inequalities and injustices spread in the Mongolian society at that turbulent times. How can we make sense of this active manifestation of consciousness of detecting, describing and correcting gaps between social strata of a religious leader at the beginning of the 20th century in the light of the current sociological theoretical, empirical and political inquiries on social mobility?
As a point of departure of my inquiry, I will first look into the semantic fields, linguistic frames and imageries of social stratification, inequalities, movement (stasis) of individuals and groups, articulated and implied in Isidanjinvangjil’s moralizing verses. Departing from the understanding that emplacement and embodiment influence how we engage, perceive and move towards the world, the philological-historical text analysis will further accentuate the nexus of the entangled interactions of Isidanjinvangjil’s own social environments, shifting existential spaces and encounters that marked his personal life history. In conclusion, I will critically reflect upon my empirical findings in relation to both scholar literature on social Buddhist ethics, as well as current theoretical concepts of “social mobility”. Thereby I would prefer to map out the polyphonic character of Isidanjinvangjil’s concept of social justice, rather than to draw binary territorial and conceptual demarcations (East-West, traditional-modern, religious-secular, center -periphery), thus expecting to gain better understanding of the role Mongolian Buddhists played in the making of a Mongolian modernity.
Монголын нийгмийн хөдөлгөөнт ба тогтонги байдлыг зураглах буддын ёсны хэлэлцүүлэг: Чин гүрний задралын үе дэх Монголын буддын соён гэгээрүүлэгч Ишданзанванжилын “Алтан сургаал”
Ишданзанванжил (1854-1907) нь хоёр зууны зааг дээрх буддын яруу найрагч, оточ байлаа. Түүний Төвд-Монголын уран цэцлэл болон сургаалийн уламжлал нь Буддын ёс зан суртахууны яруу найргийн мөн чанар, цар хүрээ, хэлбэрийн үр нөлөөг олон дахин нэмэгдүүлсэн юм. Түүний ёжтой шүүмжлэл нь хувь хүний зан үйл төдийгүй нийгмийн тэгш бус байдал, шударга бус явдал, монголын нийгэмд тархсан түгшүүртэй тэр үед нийгэм-улс төрийн асуудлыг илчлэн, буруутгаж байснаараа онцлогтой. Түүний гал цогтой тунхаглал, хурц ухаанаар 20-р зууны эхэн үеийн шашны тэргүүнүүдийн нийгмийн давхраанд эзлэх байр суурь, давхрага хоорондын зайг олж харах, засч залруулах, дүрслэх гайхамшигтай чадвар шиг орчин үеийн социологийн онолын, бодит байдлын улс төрийн шаардлагууд нийгмийг хөдөлгөөнд xэрхэн түлхэж байдгийг харуулах нь чухал болоод байна.
Миний хувьд Ишданзанванжилын зан суртахууны шүлгүүд нь утга зүй, хэл зүйн үүднээс нийгмийн давхраажилт, тэгш бус байдал, хувь хүн ба бүлгүүдийн шилжилт хөдөлгөөнийг хэрхэн дүрсэлж байгааг харах болно. Энэ нь бүтээлийн талаарх ойлголтоо зөв тайлбарлах, оноох, хэл зүйн болон түүхэн бичвэрийн шинжилгээ хийхдээ Ишданзанванжилын нийгмийн орчин, оршин байсан цаг үе, хувийн амьдралд нь тэмдэглэгдэж үлдсэн асуудлын үүднээс хандаж холбоо хамаарлыг тогтооно. Төгсгөлд нь би миний хувийн дүгнэлт хийгээд судлаачийн Буддын нийгмийн ёс зүйн утга зохиол хоёроос “нийгмийн хөдөлгөөнт байдал”-ын орчин үеийн онолын зарчмыг судлах юм. Энэ тохиолдолд миний бие Ишданзанванжилын нийгмийн шударга ёс, түүнээс ч илүү хос нутаг дэвсгэр ба ойлголтыг зааглах (Баруун-Зүүн, уламжлалт-орчин үеийн, шашны ба секуляр, гол ба зах хязгаарын), үүний үндсэн дээр Монголын орчин үежих үйл явцад монгол Бурхан шашинтны гүйцэтгэсэн үүргийг илүү тодорхой ойлгож гаргаж ирэх юм.
